Της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΚΑ
Πεντέμισι αιώνες μετά την ανακάλυψη της τυπογραφίας, ο Γουτεμβέργιος βρίσκεται αντιμέτωπος με την Google. Η μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης του Διαδικτύου στήνει τα τελευταία χρόνια μια βιβλιοθήκη αντάξια του μεγέθους της, κάνοντας τους επικριτές της -κυρίως από την δική μας πλευρά του Ατλαντικού- να μιλούν για πολιτισμικό και τεχνολογικό ιμπεριαλισμό.Μέσα στο 2010 αρκετοί έλληνες εκδότες θα διαθέσουν τίτλους τους και σε ψηφιακή μορφή. *Την περασμένη εβδομάδα η γαλλική Δικαιοσύνη απαγόρευσε στην Google να συνεχίσει την ψηφιοποίηση των γαλλικών βιβλίων χωρίς έγκριση των εκδοτών (μετά από προσφυγή ενός εξ αυτών) και της επέβαλε πρόστιμο 300.000 ευρώ. Το δικαστήριο έκρινε πως η δημοσίευση έστω και αποσπάσμάτων των βιβλίων αποτελεί «παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας». Βέβαια η ψηφιοποίηση συνεχίζεται για εκατομμύρια άλλα βιβλία ανά τον κόσμο.
Αλλαγές στην εκδοτική βιομηχανία
Οι έλληνες εκδότες δεν δείχνουν τόσο ανήσυχοι, και μάλλον καλύπτονται από τις σχετικές διαπραγματεύσεις των ευρωπαίων ομολόγων τους. Ετοιμάζονται, όμως, κι αυτοί σταδιακά για τις αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία στην εκδοτική βιομηχανία. Τους τελευταίους μήνες κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά οι πρώτες συσκευές ανάγνωσης βιβλίων σε ψηφιακή μορφή (που χωρούν εκατοντάδες βιβλία και κοστίζουν 240-330 ευρώ).
*Στο μεταξύ, όμως, έχουν να αντιμετωπίσουν ένα δίλημμα: αν θα δεχτούν ή θα απορρίψουν τον διακανονισμό της Google, μια συμφωνία που η εταιρεία έχει προτείνει στους εκδότες όλου του κόσμου για να τους συμπεριλάβει στη Βιβλιοθήκη της (για λογαρισμό της οποίας έχουν ήδη ψηφιοποιηθεί πάνω από δέκα εκατομμύρια βιβλία).
Βάσει αυτής -όπως έχει διαμορφωθεί ύστερα από ορισμένες τροποποιήσεις- οι κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων που θα δεχτούν να διαθέτουν τα βιβλία τους για ανάγνωση μέσω της βιβλιοθήκης της, θα εισπράττουν το 63% των διαφημιστικών εσόδων από τις καταχωρίσεις που θα φιλοξενεί η εταιρεία δίπλα στα βιβλία. Για τα «ορφανά» βιβλία, δηλαδή αυτά που μετά την πάροδο ορισμένων ετών από την συγγραφή τους δεν ανήκουν σε κανέναν, η Google θα τα διαθέτει ελεύθερα και θα κρατάει όλα τα έσοδα.
*Οι τροποποιήσεις στον διακανονισμό επήλθαν κυρίως μετά την αγωγή των αμερικανών εκδοτών κατά της Google το 2005, που ακόμα εκδικάζεται. Οι ευρωπαίοι συνάδελφοί τους, μαζί με τους βιβλιοπώλες και λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς, άσκησαν πιέσεις μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Παραμένουν, όμως, αδιευκρίνιστα κάποια σημεία, όπως το πώς θα τιμολογούνται τα βιβλία που θα περιληφθούν τελικά στη Βιβλιοθήκη της Google και με βάση ποιους ηλεκτρονικούς καταλόγους θα κρίνεται ποιο έργο προστατεύται από τη νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων.
Σε ό,τι αφορά τον ίδιο τον διακανονισμό, με την τελευταία τροποποίησή του «εκπληρώνει κυρίως τα αιτήματα των ευρωπαίων εκδοτών, τα οποία εκφράστηκαν ως ένσταση στον αρχικό διακανονισμό», διαπιστώνει ο εκδότης Α. Καστανιώτης. Ωστόσο, δεν φαίνεται να ενδιαφέρει τους έλληνες εκδότες, ορισμένοι εκ των οποίων έχουν ήδη απαντήσει αρνητικά.
*Στις αρχές του μήνα πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το συνέδριο «Futurebooks» για το μέλλον των ψηφιακών βιβλίων, όπου ο εκπρόσωπος της Google ανέπτυξε ένα σχέδιο που υπερβαίνει το εγχείρημα της βιβλιοθήκης:
«Εκτός από τα Google Books για το 2010 ετοιμάζουν την υπηρεσία Google Editions, η οποία δίνει σε εκδότες και βιβλιοπώλες τη δυνατότητα να βάζουν τα βιβλία τους στο Διαδίκτυο και να τα πουλάνε οι ίδιοι ή μέσω της Google», αναφέρει ο Γ. Ματσιώτας, τεχνικός προϊστάμενος των εκδόσεων Πατάκη, ο οποίος παρέστη στο συνέδριο. «Τους ενδιαφέρουν κυρίως μη αγγλόφωνες χώρες, π.χ. οι αραβόφωνες, όπου αυξάνεται η διείσδυση των ευρυζωνικών υπηρεσιών, αλλά δεν υπάρχουν διαδικτυακές υπηρεσίες για βιβλία».
Παρών στο συνέδριο και ο Α. Καστανιώτης, αναφέρει πως συζητήθηκαν ζητήματα που απασχολούν ιδιαίτερα την εκδοτική βιομηχανία, όπως «η τιμή που πρέπει να έχει το ψηφιακό βιβλίο, το αν πρέπει να το προσφέρουμε κλειδωμένο ή όχι, ο ρόλος που θα παίξουν τα βιβλιοπωλεία στο μέλλον».
Ο φόβος της «πειρατείας»
*Αυτό που διερευνάται από πολλούς είναι η προστασία των ψηφιακών βιβλίων από αντιγραφή και πειρατεία ώστε να μην συμβεί ό,τι και με τη μουσική βιομηχανία. «Προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε στον πελάτη το να μπορεί να μεταφέρει ένα βιβλίο από μια συσκευή σε άλλη, να το κάνει copy-paste, γενικά να είναι ευχαριστημένος με τις χρήσεις του ώστε να μην οδηγηθούμε πάλι στην πειρατεία», εξηγεί ο Γ. Ματσιώτας.
*Το ενδεχόμενο πειρατείας ανησυχεί και τους συγγραφείς, αναφέρει ο Α. Μαχαίρας, αρμόδιος για τα ebooks των εκδόσεων Λιβάνη. «Σκέφτονται τι θα γίνει αν αρχίσουν οι χάκερ ή άλλοι να αντιγράφουν βιβλία. Αυτό είναι βέβαια και δική μας ανησυχία. Αλλά πιστεύω πως δεν θα μπει εύκολα κάποιος στον κόπο να αντιγράψει ένα βιβλίο, που δεν καταναλώνεται εύκολα σε δύο λεπτά όπως ένα τραγούδι. Εμείς επιτρέπουμε μέχρι μία αντιγραφή του ψηφιακού βιβλίου, αλλά εξετάζουμε και το ενδεχόμενο να επιτραπεί και μια τρίτη».
25/12/2009
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου